เศรษฐีอนาถา

ฟิล์ม ๑๖ มม. /สี / พากย์ / ๑๑๗ นาที

๒๒ ธันวาคม ๒๔๙๙

บริษัทสร้าง เอส. อาร์. ฟิล์ม

ผู้อำนวยการสร้าง จำนงค์ ไรวา

ผู้กำกับ วสันต์ สุนทรปักษิน

ผู้แสดง เสถียร ธรรมเจริญ, ระเบียบ อาชนะโยธิน, ประภาพรรณ นาคทอง, เจิม ปั้นอำไพ, จำนง คุณะดิลก, สมชาย สามิภักดิ์, สมศักดิ์ วีระเทวิน, ทัศนีย์ ชูวัสวัต, ดอกดิน กัญญามาลย์, เจริญ แสงสุวรรณ, จิตรกร สุนทรปักษิน, ศริณทิพย์ ศิริวรรณ, นวลจันทร์ วรรณวีรากร


เศรษฐีอนาถา เป็นภาพยนตร์ไทยซึ่งตัวเองเป็นหลักหมายในประวัติศาสตร์ เพราะเป็นภาพยนตร์ไทยที่ได้รับรางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยม จากการประกวดภาพยนตร์ระดับชาติครั้งแรกของประเทศไทย คือ การประกวดภาพยนตร์รางวัลตุ๊กตาทอง ซึ่งจัดโดยสมาคมหอการค้ากรุงเทพ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ กล่าวได้ว่า เป็นภาพยนตร์ที่ได้รับการตัดสินว่าเป็นภาพยนตร์ไทยที่ดีที่สุดครั้งแรกในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ไทย และเป็นภาพยนตร์ที่ดีที่สุดประจำปี พ.ศ. ๒๕๐๐ นอกจากนั้นยังได้รางวัลตุ๊กตาทองสำหรับผู้แสดงประกอบชายยอดเยี่ยม คือ เจิม ปั้นอำไพ ภาพยนตร์สร้างโดย เอส. อาร์ ฟิล์ม ซึ่งหมายถึง นายสุริยน ไรวา นักการค้าและนักอุตสาหกรรม คนสำคัญที่สุดคนหนึ่งในยุคสมัยนั้น ซึ่งมิได้เป็นนักสร้างภาพยนตร์อาชีพ แต่ผู้สร้างภาพยนตร์ตัวจริง ขาดแคลนทุน จึงขอการสนับสนุนจาก นายสุริยน ไรวา


เศรษฐีอนาถา สร้างจากนิยายเรื่องเดียวกัน ของ สันต์ เทวรักษ์ ซึ่งตีพิมพ์เป็นเล่มจำหน่ายเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๘ และทำเป็นภาพยนตร์ออกฉายในปี พ.ศ. ๒๔๙๙ กำกับการแสดงโดย วสันต์ สุนทรปักษิน นักแสดงละครเวที ซึ่งก้าวขึ้นมาเป็นนักแสดงและกำกับภาพยนตร์ (ซึ่งการประกวดภาพยนตร์รางวัลตุ๊กตาทองครั้งแรกนี้ วสันต์ สุนทรปักษิน ได้รับรางวัลกำกับการแสดงยอดเยี่ยมจากภาพยนตร์เรื่อง ทางเปลี่ยว)


เรื่อง เศรษฐีอนาถา ดำเนินเรื่องราวของนายจอน บางคอแหลม พนักงานบำรุงรักษารถไฟขี้เมา ซึ่งวันหนึ่งขณะทำงานหยอดน้ำมันหล่อลื่นหัวรถจักรและตู้รถไฟ ได้พบกับ ประพนธ์ ธนพิทักษ์ ผู้โดยสารหนุ่มมหาเศรษฐีซึ่งอกหักเพราะ กันทิมา ช่างตัดเสื้อ สาวผู้ยากจนไม่รับรักเขาเพราะเขาเป็นเศรษฐี ประพนธ์จึงเป็นเศรษฐีอนาถาเพราะไร้รัก ประพนธ์เกิดคุยถูกคอกับนายจอนขี้เมา ซึ่งคอยแต่พูดว่าคนเป็นเศรษฐีคงจะมีความสุขเหลือล้น ประพนธ์นึกสนุกจึงเสนอให้เงินนายจอนสิบล้านบาทเพื่อให้ลองเป็นเศรษฐีดูสักที แต่มีข้อแม้ว่าต้องใช้เงินให้หมดภายในหนึ่งปี โดยประพนธ์ไม่รู้ระแคะระคายว่าแท้จริงแล้ว นายจอนคือบิดาของกันทิมา ช่างตัดเสื้อสาวที่ตนหมายปอง แต่กันทิมารู้ จึงยิ่งเกลียดประพนธ์ เพราะเห็นว่าประพนธ์หมายจะใช้เงินซื้อตัวเธอ ที่สุดนายจอนพบว่าการเป็นมหาเศรษฐีหาจำเป็นว่าจะต้องมีความสุขล้นพ้นไม่ แต่เขาก็กลายเป็นคนกลางคลายปมให้กันทิมายอมรักประพนธ์ได้ นายจอนเศรษฐีอนาถาตัวจริงจึงไม่อนาถา


น่าสังเกตว่า นายจอน บางคอแหลม คือตัวละครนำหรือตัวเอกของเรื่อง แต่ด้วยเหตุที่วงการภาพยนตร์ไทยในกาลสมัยนั้น ยังยึดติดว่า พระเอกต้องเป็นคนดี คนงาม และต้องได้กับนางเอก จึงมองว่าจอน บางคอแหลมไม่ใช่พระเอก ดังนั้นจึงเป็นตัวประกอบ บทนี้แสดงโดยนายเจิม ปั้นอำไพ ซึ่งมิได้เป็นนักแสดงอาชีพและไม่เคยแสดงอะไรมาก่อน แต่แกเป็นช่างไฟฟ้าประจำโรงภาพยนตร์ศาลาเฉลิมไทย ผู้กำกับเห็นบุคลิกท่าทางและหน้าตาเหมาะสมเป็นนายจอน จึงเลือกมาเป็นตัวแสดง แล้วนายเจิมก็ชนะนักแสดงคนอื่น ๆ ได้รางวัลผู้แสดงประกอบยอดเยี่ยม ซึ่งก็เป็นประวัติการณ์ เพราะเป็นคนแรกในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ไทย


เศรษฐีอนาถา จึงมีคุณค่าในฐานะหลักหมายสำคัญในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ของชาติ

มรดกภาพยนตร์ของชาติ

ดูทั้งหมด

Goal Club เกมล้มโต๊ะ

ฟิล์ม 35 มม. / สี /เสียง / 98 นาทีวันที่ออกฉาย               27 เมษายน 2544บริษัทสร้าง      &nb...

อ่านรายละเอียด

สาย สีมา นักสู้สามัญชน

ฟิล์ม 35 มม. / สี / พากย์ / 100 นาทีวันที่ออกฉาย      27 มิถุนายน 2524บริษัทสร้าง    พิฆเณศภาพยนตร์ผู้อำนวยการสร้าง ...

อ่านรายละเอียด

วิมานดารา

ฟิล์ม 35 มม. / สี / เสียง /  141 นาทีวันที่ออกฉาย 19 มกราคม 2517บริษัทสร้าง            เทพชัยภาพยนตร์ผู้กำกับ&nbs...

อ่านรายละเอียด

ทอง

ฟิล์ม 35 มม. / สี / เสียง / 113 นาทีฉายครั้งแรก               22 ธันวาคม 2516บริษัทสร้าง   ...

อ่านรายละเอียด