สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์ มีชื่อเล่นว่า เล็ก เกิดที่กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2475 เรียนจบชั้น ม.6 จากโรงเรียนบพิตรพิมุข สอบเทียบชั้น ม.8 ได้ทุน ไปเรียนต่อด้านภาพยนตร์และโทรทัศน์ที่ประเทศญี่ปุ่น เริ่มเข้าทำงานเมื่อปี 2496 โดยการชักชวนของคุณจำนงค์ รังสิกุล ให้เป็นพนักงานจัดรายการของสถานีโทรทัศน์ช่อง 4 บางขุนพรหม เริ่มแสดงละครโทรทัศน์ครั้งแรกเมื่อปี 2498 ในเรื่อง ดึกเสียแล้ว ของคณะชื่นชุมนุมศิลปิน จากนั้นก็มีผลงานละครโทรทัศน์เป็นที่รู้จักมากมายโดยเฉพาะในบทบาท “ผู้ร้ายผู้ดี” ซึ่งระหว่างนั้น สอาดก็ยังพากย์หนังทีวีแปลบทพากย์เขียนบทโทรทัศน์และยังได้กำกับการแสดงละครอีกด้วย

เพราะความมีชื่อเสียงอย่างมากในวงการแสดงโทรทัศน์ทำให้ “ภาพยนตร์ไทยไตรมิตร” ของ แท้ ประกาศวุฒิสาร นำสอาดมาแสดงภาพยนตร์จอเงินเป็นครั้งแรกในเรื่อง เจ้าหญิง (สมบัติ-อรัญญา) ในบทบาท “หลวงสรเดชฯ” ซึ่งสอาดก็ไม่ทำให้แฟนภาพยนตร์ผิดหวัง เจ้าหญิง เข้าฉายครั้งแรกเมื่อวันที่ 4 เมษายน 2512 ที่โรงหนังเอ็มไพร์จากนั้นชื่อของสอาด ก็ปรากฏในภาพยนตร์อีกหลายเรื่อง เช่น ปราสาททราย (2512 มิตร-เพชรา) โทน (2513 ไชยา-อรัญญา) แม่ศรีไพร (2514 นาท-เพชรา) แก้วขนเหล็ก (2514 ครรชิต-เพชรา) เจ้าลอย (2515 สมบัติ-อรัญญา) น้ำผึ้งพระจันทร์ (2515 สมบัติ-เพชรา) แม่อายสะอื้น (2515 สมบัติ-ทัศน์วรรณ)

บทบาทของสะอาดที่ปรากฏในภาพยนตร์นั้น มักจะเป็นบทดาวร้ายมาดผู้ดีซึ่งเวลาร้ายก็จะร้ายสุดๆ ต่อมาพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล แห่งอัศวินภาพยนตร์จะสร้างเรื่อง “น้ำผึ้งขม” ซึ่งต้องใช้พระเอกที่มีอายุมาก รูปร่างหน้าตาไม่ถึงกับจะต้องหล่อ แต่ออกจะดูห้าวๆ แถมบางครั้งยังต้องกักขฬะและดุดัน พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล ก็เลือกสะอาดให้รับบทนี้แม้จะมีเสียงท้วงว่า “เอาผู้ร้ายมาเป็น พระเอก” แต่เพื่อความสมจริง ไม่หลอกคนดูสอาดจึงได้เป็นพระเอกภาพยนตร์ครั้งแรกและแสดงคู่กับนางเอก หน้าใหม่ นฤมล นิลวรรณ ซึ่งต่อมากลายเป็นตำนาน “น้ำผึ้งขม..ที่แสนหวาน” แต่สำหรับผู้สร้างทั่วไป ก็ยังยินดี ที่จะเห็นสอาดในบทผู้ร้ายผู้ดีมากกว่า ทำให้สะอาดมีผลงานภาพยนตร์ในลักษณะนั้นเรื่อยมา

นอกจากนี้สะอาด ยังเคยเป็นผู้กำกับภาพยนตร์เรื่อง มารรัก (2516 ไพโรจน์-มยุรฉัตร) ฆ่าอย่างเดียว (2521 สมบัติ-อรัญญา)

สะอาดได้รับรางวัลด้านการแสดงมากมาย เช่น ในปี 2530 ได้รับรางวัลสุพรรณหงส์ผู้แสดงประกอบชายยอดเยี่ยมจากเรื่อง สะพานรักสารสิน และในปี 2553 เขาได้รับรางวัลสุพรรณหงส์และชมรมวิจารณ์บันเทิงสาขาผู้แสดงประกอบชาย จากภายนตร์เรื่องนาคปรก

ในปี 2557 สะอาดได้รับการเชิดชูให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง

สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์ ได้มาประทับรอยมือรอยเท้า เป็นดาวดวงที่ 117 อมตนุสรณ์ที่รำลึกถึงผลงานการแสดงของเขาบนลานดาราของหอภาพยนตร์ เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม 2554

ชมภาพบรรยากาศกิจกรรมลานดารา สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์ และ นฤมล นิลวรรณ

ได้ที่ <<คลิก>>