๒๔๘๑
อำนวยการสร้าง บริษัท ไทยฟิล์ม จำกัด
ผู้ถ่ายภาพ ม.ร.ว. อนุศักดิ์ หัสดินทร
วันอังคารที่ ๑๕ พฤศจิกายน ปี ๒๔๘๑ เป็นวันที่มีกำหนดว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ยุวกษัตริย์พระชนมายุเพียง ๑๓ พรรษา พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา และสมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาล จะเสด็จฯ นิวัติพระนครหรือสยาม เป็นการชั่วคราว นับเป็นครั้งแรกที่แผ่นดินสยาม ซึ่งว่างเว้นจากการมีกษัตริย์ประทับอยู่ในประเทศนับจากปี ๒๔๗๖ ที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ เสด็จนิราศจากประเทศไป แล้วทรงสละราชสมบัติ
ตามกำหนดการ จะเสด็จถึงพระนครในวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน เวลา ๐๖.๐๐ น. เรือเดินสมุทรมีโอเนีย มาถึงถึงเกาะสีชัง เวลา ๐๘.๐๐ น. เรือรบหลวงศรีอยุธยา รอรับเสด็จอยู่ที่เกาะสีชัง ซึ่งสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ได้เสด็จไปคอยรับพระราชนัดดาและพระสุนิสาด้วย พระเจ้าอยู่หัวเสด็จโดยเรือยนต์เล็กไปประทับ ณ เรือรบหลวงศรีอยุธยา ซึ่งคณะผู้สำเร็จราชการและคณะรัฐมนตรีเฝ้ารับเสด็จ เรือรบหลวงศรีอยุธยาแล่นขึ้นมาตามลำน้ำเจ้าพระยา จนถึงกรุงเทพฯ ประชาชนพากันนำเรือเล็กเรือน้อยมาเฝ้ารับเสด็จจำนวนมาก และแหนเฝ้าอยู่เนืองแน่น ตั้งแต่ปากอ่าวจนตลอดสองฝั่งของแม่น้ำเจ้าพระยา ต่างโบกธงและร้องไชโยกันเสียงดัง จากนั้นเสด็จขึ้นฝั่งที่ท่าราชวรดิฐ ทรงใช้เวลาอยู่ในประเทศไทยเพื่อเสด็จเยี่ยมราษฎร และประกอบพระราชกรณียกิจต่าง ๆ เป็นระยะเวลาประมาณ ๒ เดือน จึงได้เสด็จพระราชดำเนินกลับไปศึกษาต่อที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
ภาพยนตร์ม้วนนี้ เป็นภาพยนตร์ข่าว สร้างโดย บริษัท ไทยฟิล์ม จำกัด ต้นฉบับเป็นภาพยนตร์ ๓๕ มิลลิเมตร ขาว-ดำ เสียงในฟิล์ม ยาวสองม้วน หรือ กินเวลาฉายประมาณ ๒๐ นาที ซึ่งบริษัทสร้างเพื่อนำออกฉายเป็นภาพยนตร์ข่าวพิเศษตามโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศ
หอภาพยนตร์แห่งชาติ ได้รับมอบฟิล์มม้วนนี้เมื่อปี ๒๕๒๘ จาก บริการภาพยนตร์เฉลิมวัฒนา นครราชสีมา ซึ่งเป็นผู้ประกอบกิจการโรงภาพยนตร์รายใหญ่ทั่วภาคอิสาน น่าเสียดายที่ฟิล์มภาพยนตร์ไม่อยู่ในสภาพสมบูรณ์เต็มเรื่องและไม่มีแถบบันทึกเสียง แต่เท่าที่เหลืออยู่ก็นับได้ว่าเป็นตัวอย่างอันหาได้ยากของภาพยนตร์ข่าว ที่สร้างโดยบริษัทภาพยนตร์ สำหรับฉายตามโรงภาพยนตร์ นอกเหนือไปจากการที่ภาพยนตร์นี้ได้บันทึกภาพเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ของชาติ อันเป็นเหตุการณ์หนึ่งที่อยู่ในความทรงจำและการบอกเล่าในรูปแบบต่าง ๆ ของสังคมไทยสืบเนื่องกันมาสมัยหนึ่ง
