๒๕๐๔

อำนวยการสร้าง อัศวินภาพยนตร์

ผู้กำกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล

ผู้ถ่ายภาพ พูนสวัสดิ์ ธีมากร

ผู้แสดงนำ ไชยา สุริยัน, มาเรีย จาง, ส. อาสนจินดา, จิน ฟง

เพลง เรือนแพ ซึ่งขับร้องโดย ชรินทร์ นันทนาคร เป็นเพลงยอดนิยมอมตะเพลงหนึ่งในสังคมไทย นับแต่เพลงนี้ปรากฏขึ้นพร้อมกับภาพยนตร์เรื่องเดียวกันในปี พ.ศ. ๒๕๐๔ ผลงานภาพยนตร์ของบริษัทอัศวินภาพยนตร์ ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล หรือ เสด็จพระองค์ชายใหญ่ เจ้านายนักสร้างภาพยนตร์ซึ่งทรงมีบทบาทและผลงานสร้างภาพยนตร์มาตั้งแต่ยุคก่อนสงครามโลก คือ โรงถ่ายไทยฟิล์ม ทุ่งมหาเมฆ เป็นผลงานที่ถ่ายทำในระบบ ๓๕ มิลลิเมตร ซูเปอร์ซีเนมาสโคป หรือระบบจอกว้าง สีอิสต์แมน เสียงในฟิล์ม เป็นโครงการสร้างภาพยนตร์ที่นำดาราภาพยนตร์ฮ่องกงมาร่วมแสดงกับดาราภาพยนตร์ไทย เพื่อให้ภาพยนตร์ไทยมีช่องทางจำหน่ายออกต่างประเทศ

จุดเด่นอย่างหนึ่งของภาพยนตร์เรื่องนี้ คือ ไชยา สุริยัน พระเอกภาพยนตร์ไทย ซึ่งในเรื่องนี้มีบุคลิกของหนุ่มหน้ามน ซึ่งห้าวหาญแต่อ่อนไหว ซ่อนอารมณ์เศร้าเหงา ละม้ายหน้าตาท่าทีและบทของเจมส์ ดีน แห่งฮอลลีวู้ดในสมัยนั้น กับ ส. อาสนจินดา ศิลปินนักแสดง ในมาดเข้มของสุภาพบุรุษทระนงและนักอุดมคติ ซึ่งนักแสดงทั้งสองต่างได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง ผู้แสดงนำชายยอดเยี่ยม และผู้แสดงประกอบชายยอดเยี่ยม ประจำปี ๒๕๐๖ ตามลำดับเป็นครั้งแรกของทั้งคู่

เรือนแพ เคยเป็นที่อยู่ของคนไทยริมแม่น้ำมาแต่อดีต ก่อนที่จะค่อย ๆ เลือนหายไปจากวิถีชีวิต เมื่อบ้านเมืองพัฒนา มีถนนหนทางมาแทนการสัญจรในคลอง เรือนแพในหนังเรื่องนี้ ทำหน้าที่เป็นรังที่พักพิงของชายหนุ่ม ๓ ชีวิต ซึ่งมีความฝันและเป้าหมายในอนาคตไปคนละทาง นักมวย นักเรียนกฎหมาย และนักร้อง ทั้งสามต่างหวังปองรักหญิงคนเดียวกันซึ่งเป็นลูกเจ้าของแพที่สามหนุ่มเช่า วิถีของสามชายหนึ่งหญิงย่อมไม่อาจลงเอยด้วยความสุขสันติของทั้งสามหรือแม้ทั้งสี่คน จึงเป็นเวทีของการชิงรัก การเสียสละ การการเสียใจและการสูญเสียทุกสิ่งในที่สุด เป็นโศกนาฏกรรม

หอภาพยนตร์แห่งชาติ ได้รับมอบฟิล์มสำเนาที่คุณภาพยังดีจาก หม่อมปริม บุนนาค เมื่อสิบกว่าปีก่อน ในขณะที่ฟิล์มเนกาติฟสูญหายไปแล้ว จึงได้อนุรักษ์ด้วยการทำสำเนาเนกาติฟขึ้นใหม่เพื่อเก็บรักษา และทำสำเนาสำหรับฉายเผยแพร่ด้วย