สดุดีแด่ผู้มาก่อนกาล (เวลา) 

โดย ณัฐพล สวัสดี

ที่มา จดหมายข่าวหอภาพยนตร์ ฉบับที่ 67 ประจำเดือน มกราคม - กุมภาพันธ์ 2565

กล่าวถึง จอร์ช เมลีแยส (Georges Méliès) คุณูปการที่เขามีต่อวงการภาพยนตร์นั้นมากมายมหาศาลเกินกว่าที่ตัวเขาเองจะจินตนาการได้ ทุกนวัตกรรมทางภาพยนตร์ที่ จอร์ช เมลีแยส ได้รังสรรค์ขึ้นมานั้น เป็นรากฐานสำคัญของภาพยนตร์สมัยใหม่ตั้งแต่พรีโปรดักชันจนไปถึงโพสต์โปรดักชัน ไม่ว่าจะเป็นการคิดค้นเทคนิคพิเศษต่าง ๆ ในการถ่ายทำ การลงสีในฟิล์ม การใช้สตอรีบอร์ด รวมถึงการทำหนังแบบเล่าเรื่อง จอร์ช เมลีแยส ก็เป็นคนแรก ๆ ที่ทำ แต่เป็นที่น่าเสียดาย ภาพยนตร์ของ จอร์ช เมลีแยส จำนวนกว่า 500 เรื่องที่ถูกผลิตขึ้นมาในช่วงเวลาปี ค.ศ. 1896 ถึงปี ค.ศ. 1912 นั้น บางส่วนได้สูญหายไปในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ด้วยสภาพทางเศรษฐกิจ จอร์ช เมลีแยส จำเป็นต้องขายกิจการภาพยนตร์ออกไป และภาพยนตร์หลายเรื่องของเขาได้ถูกนำไปหลอมเป็นส้นรองเท้าบูททหารให้กับกองทัพฝรั่งเศส จนเหลือภาพยนตร์ให้คนรุ่นหลังมาศึกษาได้เพียงบางส่วนเท่านั้น

ภาพ: นาฬิกายักษ์ในภาพยนตร์ Hugo

จนกระทั่งในปี ค.ศ. 2011 มาร์ติน สกอร์เซซี (Martin Scorsese) ผู้กำกับภาพยนตร์รางวัลออสการ์ชาวอเมริกัน ได้สร้างภาพยนตร์ในชื่อเรื่องว่า Hugo (ปริศนามนุษย์กลของฮิวโก้) เป็นภาพยนตร์แนวอิงประวัติศาสตร์-แฟนตาซี ที่ดัดแปลงมาจากหนังสือ The Invention of Hugo Cabret (ปริศนามนุษย์กลของอูโก้ กาเบรต์) ภาพยนตร์ได้นำเรื่องราวอันแสนตื่นเต้นและประทับใจเพื่อเป็นการสดุดีผู้กำกับผู้ยิ่งใหญ่ผู้นี้ โดยได้เล่าถึง เด็กชายกำพร้าวัย 12 ปีที่แอบอาศัยอยู่ในสถานีรถไฟการ์มงต์ปาร์นาส (Gare Montparnasse) ในกรุงปารีส ในช่วงเวลาราว ค.ศ. 1930 พ่อของฮูโกซึ่งเป็นช่างจักรกลได้เสียชีวิตกะทันหันจากอุบัติเหตุไฟไหม้ ทำให้เขาต้องมาอยู่กับลุงซึ่งมีหน้าที่ดูแลนาฬิกาขนาดใหญ่ที่ติดตั้งอยู่ในสถานีรถไฟให้เดินอยู่ตลอดเวลา ลุงสอนให้เขาดูแลนาฬิกา ฮูโกจึงแอบอาศัยอยู่ในนาฬิกายักษ์นี้เป็นบ้านเสียเลย ฮูโกยังหลงใหลประดิษฐกรรมมนุษย์กลชำรุดที่น่าพิศวงตัวหนึ่งที่พ่อเขาพยายามซ่อมทิ้งไว้และพยายามที่จะซ่อมมันต่อ และพบว่าที่ร้านขายและรับซ่อมของเล่นของตาแก่คนหนึ่งในสถานีรถไฟนี้มีสิ่งของแปลก ๆ ที่น่าเรียนรู้ แต่ตาแก่ไม่ชอบให้เขามายุ่มย่ามที่ร้านเพราะเห็นว่าฮูโกชอบขโมยของ แต่ด้วยความอยากรู้อยากเห็น ที่สุดฮูโกก็สามารถผูกมิตรกับตาแก่ได้ โดยช่วยงานเล็ก ๆ น้อย ๆ แลกกับตาแก่สอนวิชาช่างให้เพื่อที่จะเอาไปซ่อมมนุษย์กลปริศนา เรื่องดำเนินไปจนเขาไขปริศนาได้ว่า ที่แท้ตาแก่นี่เองคือผู้ประดิษฐ์มนุษย์กลตัวนี้ และยังเคยเป็นนักมายากลและนักสร้างภาพยนตร์ที่ยิ่งใหญ่ในอดีต เขาละ “จอร์ช เมลีแยส”