โชคสองชั้น

อำนวยการสร้าง : กรุงเทพฯ ภาพยนตร์บริษัท 

กำกับ : ขุนอนุรักษ์รัถการ (เปล่ง สุขวิริยะ) 

ถ่ายภาพ : หลวงกลการเจนจิต (เภา วสุวัต)

นำแสดงโดย : มานพ ประภารักษ์, หม่อมหลวงสุดจิตตร์ อิศรางกูร, มงคล สุมนนัฏ


หน้าประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ไทย เคยยจารึกว่า หนังไทยเรื่องแรกคือ นางสาวสุวรรณ แต่ เพราะฝรั่งสร้าง ไทยแสดง จึงมักมีจารึกสะดุดว่า แต่หนังไทยแท้เรื่องแรก คือ “โชคสองชั้น” เพราะไทยสร้างไทยแสดงเอง 


โชคสองชั้น สร้างโดย กรุงเทพ ฯ ภาพยนตร์บริษัท ซึ่งต่อมาคือ บริษัทภาพยนตร์เสียงศรีกรุงแห่งพี่น้องตระกูล วสุวัต ผู้บุกเบิกกิจการสร้างภาพยนตร์ไทย เป็นภาพยนตร์ประเภทเรื่องยาว ถ่ายด้วยฟิล์ม 35 มิลลิเมตร ขาว-ดำ ยาว 6 ม้วน (กินเวลาฉายประมาณ 90 นาที หรือชั่วโมงครึ่ง) 


หอภาพยนตร์แห่งชาติ ค้นพบเศษฟิล์มเนกาติฟของภาพยนตร์เรื่องนี้เมื่อปี 2538 หรือเมื่อ 68 ปีต่อมา เป็นเศษฟิล์มเนกาติฟที่พบโดยบังเอิญ รวมอยู่ในกระป๋องบรรจุฟิล์มของ กองภาพยนตร์เผยแผ่ข่าว กรมรถไฟหลวง มีความยาวเพียง 140 ฟุต แต่ฟิล์มอยู่ในอาการเสื่อมสภาพ สามารถช่วยชีวิตไว้ได้เพียง 82 ฟุต ซึ่งกินเวลาฉายเพียงประมาณ  1  นาที เพราะฉะนั้นหากเทียบจากหลักฐานที่ว่าภาพยนตร์ทั้งเรื่องนี้ยาว 90 นาที กล่าวได้ว่าฟิล์มที่พบจะยาวเพียงหนึ่งในร้อย


แต่โชคดีบนความโชคร้ายของโชคสองชั้น ฟิล์มเพียงเศษหนึ่งในร้อยที่พบนี้ ปรากฏว่าเป็นเศษที่ตัดต่อให้เราได้เห็นฉากพระเอกสู้กับผู้ร้าย และผู้ร้ายจับตัวพาตัวนางเอกไปในรถยนต์ ขณะที่พระเอกโดยสารรถยนต์อีกคันไล่มา  เศษภาพยนตร์เพียงหนึ่งในร้อยนี้ เพียงพอที่จะทำให้นักประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ไทยจินตนาการเห็น โชคสองชั้น ได้ว่าบูรณภาพของมันควรเป็นเช่นไร ทำนองเดียวกับ นักโบราณคดีอาจจินตนาการเห็นบูรณภาพของมหาเจดีย์จากเศษอิฐไม่กี่ก้อนหรือไดโนเสาร์ยักษ์ทั้งตัวจากเศษกระดูกเล็ก ๆ แต่สำคัญยิ่งเพียงชิ้นเดียว


เศษฟิล์มภาพยนตร์ “โชคสองชั้น” จึงเป็นตัวอย่างอันหาได้ยากสุดแสน ของภาพยนตร์ไทยยุคภาพยนตร์เงียบ ซึ่งมีหลักฐานว่า เราสร้างภาพยนตร์เงียบระหว่างปี 2470 – 2475 ไว้เพียง 17 เรื่อง ปัจจุบันค้นพบว่ามีเพียงเศษฟิล์มเหลือให้เราได้ชมเพียงสองเรื่อง คือ“โชคสองชั้น” และ”ไม่คิดเลย” ซึ่งพบเศษฉากหนึ่งได้รับการตัดต่ออยู่ในหนังสารคดีของฝรั่งเรื่อง “I am from Siam” แต่ “โชคสองชั้น” สำคัญที่สุดในฐานะเป็นหนังไทยเรื่องแรก